Moedige commissarissen, ongemak en een regeneratieve toekomst

De Dag van de Commissaris op 3 november 2022 werd met veel energie geopend door Jeroen Smit, onderzoeksjournalist en auteur van Het grote gevecht, De prooi en Het drama Ahold.

Eén van zijn stellingen was dat we moedige commissarissen nodig hebben om een plan te maken voor 2035. Het is belangrijk dat commissarissen een richting durven te kiezen en bestuurders en de rest van de organisatie inspireren om moedige keuzes te maken.

“Goed leiderschap in deze tijd van grote transities vraagt om moed,” aldus Jeroen Smit. Het belang van een duurzame mindset werd meerdere malen onderstreept en ook erkend door het publiek. Jeroen noemde een onderzoek waarin CEO’s zeiden dat ze eerst zelf moeten transformeren voordat ze de wereld kunnen helpen.

De aanwezigen zaten op het puntje van hun stoel en de energie was inspirerend, positief provocatief en zette iedereen aan tot nadenken en dialoog.

Visie op een regeneratieve toekomst

Roger van Boxtel (voorzitter RvC bij KPMG en voormalig president-directeur bij NS) en Aniek Moonen (voorzitter Jonge Klimaatbeweging) gingen met elkaar en de zaal in gesprek over hun visie op een regeneratieve toekomst. Roger sprak over het zoeken naar de juiste taal, binnen je eigen bedrijf en tussen bedrijven onderling. Door dezelfde taal te spreken, kun je ook gezamenlijk doelen formuleren, afspraken maken en voortgang inzichtelijk maken en communiceren. Hij illustreerde zijn verhaal met anecdotes en voorbeelden uit zijn tijd als president-directeur bij NS en zijn huidige rol als voorzitter RvC bij KPMG. Met name de transitie binnen NS naar gebruik van 100% windenergie gaf interessante voorbeelden van een geslaagde transitie.

Aniek Moonen vertelde onder andere over de Jonge Klimaatagenda. De Jonge Klimaatbeweging vertegenwoordigt 1 miljoen Nederlandse jongeren. Aniek vertelde dat in de Jonge Klimaatagenda geschetst wordt hoe jongeren willen dat Nederland er in 2040 uitziet. Belangrijke pijlers van deze agenda zijn: economie, energiesysteem, wonen, reizen, voedsel, leren en onze omgang met de natuur.

‘Keep it simple’, was een van Roger zijn adviezen. Hij raadde aan om het talent dat je in je bedrijf hebt, te koesteren. De beste oplossingen heb je volgens Roger vaak al in huis. Zoek medewerkers op, ga met jong talent in gesprek. Aniek spoorde de zaal aan om voorbij ‘neutraal’ te kijken, en de focus te richten op een positieve bijdrage, zowel sociaal als voor de natuur. Ze vertelde ook dat duurzaamheid niet meer alleen de taak is van de duurzaamheidsmanager. Iedere werknemer heeft hier een rol in. Zorg ervoor dat je werknemers weten wat de klimaatdoelen van je bedrijf zijn en wat hun rol als medewerker daarin is.

De visies van Roger en Aniek zorgden voor een constructieve dialoog in de zaal. De waarde en urgentie van een duurzame, regeneratieve visie en acties binnen organisaties werden breed gedeeld.

Next level bedrijven en hun governance

Karin Doms (directeur WenD Management en voorzitter PIT, Platform voor Innovatie in Toezicht) ging in twee rondes in gesprek met Bart Jonker (partner bij Grant Thornton) en vervolgens Leen Paape (hoogleraar Corporate Governance bij Nyenrode).

Het onderwerp van beide subsessies was ‘Next level bedrijven en hun governance’. Karin deelde haar visie op omgaan met transitie(pijn) onder andere vanuit de boeddhistische filosofie. Eén van de kernpunten van haar visie is dat het tijd is om de gerichtheid op eeuwige groei los te laten. “Krimp is net zo natuurlijk als groei,” vertelde Karin. Ook pleit zij ervoor om gevoelens een plek te geven in het toetsingskader, in de boardroom. Hier mag nog veel meer ruimte voor komen.

Leen Paape sloot hierbij aan. Ook hij ziet dat gevoelens onvoldoende geadresseerd worden in de bestuurskamer. Commissarissen zijn in zijn ogen te risicomijdend. Uit onderzoek blijkt dat ze zich vooral bezig houden met ‘gisteren en vandaag’. Leen spoort commissarissen aan om zich 80 procent van hun tijd met de vragen van morgen bezig te houden en 20 procent met gisteren en vandaag.

Karin suggereerde om de RvC de rol van ‘Raad van Reflectie’ te geven, de dodehoekspiegel voor blinde vlekken in de bestuurskamer. Leen ziet de RvC als werkgever, toezichthouder, klankbord en maatschappelijke antenne. “Besluiten zouden genomen moeten worden door 7 generaties vooruit te kijken,” aldus Leen.

Kernpunt van Karin haar visie is om de hele mens aan tafel te laten zitten bij de RvC. Zowel ratio als emotie, hoofd als hart. Zij pleit ervoor om te durven voelen, juist in ongemakkelijke situaties en bij ongemakkelijke besluiten. De bijdrage van Leen werd afgesloten met een wijze les uit zijn tijd bij het leger: leave no (wo)man behind. Als leider zorg je ervoor dat iedereen mee kan doen en betrokken kan worden.

Wij kijken terug op een bewogen en inspirerende dag. Met positieve voorbeelden, momenten van confrontatie, ongemak, reflectie en inspiratie. We zien je graag op de volgende Dag van de Commissaris op 2 november 2023.